Aparaty ortodontyczne – jak działają?

Dziś już nikogo nie dziwi noszenie aparatu na zęby, bo wszyscy wiedzą, że dzięki niemu można zyskać idealny uśmiech. Dla nowoczesnych aparatów nie ma rzeczy niemożliwych, co sprawia, że właściwie każda wada zgryzu jest całkowicie do wyeliminowania. Wystarczy tylko zakupić odpowiednio dopasowany model, wybrać dobrego specjalistę, regularnie przychodzić na wizyty kontrolne i uzbroić się w cierpliwość. Poza tym bardzo pomocne będzie dowiedzenie się, jak naprawdę działa aparat ortodontyczny, dzięki czemu wyeliminujesz jakiekolwiek obawy i prawidłowo zadbasz o higienę podczas noszenia go.

Aparat ortodontyczny — dlaczego warto go nosić?

Marzenie o pięknym uśmiechu jest jednym z najczęstszych powodów, dla których większość osób decyduje się na noszenie aparatu na zębach. W końcu krzywe uzębienie uznawane jest obecnie za coś nieestetycznego i wymagającego jak najszybszej poprawy. Tym bardziej że prowadzi to do powstania wielu kompleksów, izolacji społecznej czy nawet problemów o podłożu psychicznym, kiedy nie będziesz umieć się zaakceptować.

Jednak wygląd nie może być jedyną motywacją do montowania aparatu na zębach. W końcu krzywy zgryz lub inne wady związane z uzębieniem pogarszają również jakość zdrowia takiej osoby. Uznaje się, że noszenie aparatu pozytywnie wpływa również na narządy żucia czy napięcie mięśni. Zatem, kiedy wybierasz stały aparat, unikniesz w niedalekiej przyszłości problemów z nadmiernym ścieraniem się zębów czy dolegliwościami związanymi ze stawem skroniowo-żuchwowym itd.

Poza tym aparat uchroni przed koniecznością przeprowadzenia wielu zabiegów chirurgicznych, które będą znacznie bardziej inwazyjne, droższe i nie da się ukryć — nieprzyjemne. Do tego po zakończeniu leczenia będziesz mniej narażony lub narażona na próchnicę bądź wiele chorób przyzębienia.

Potwierdzone zostało również to, że u osób, posiadających nieleczone wady zgryzu znacznie szybciej widoczne są efekty starzenia się twarzy — powstają większe zmarszczki mimiczne czy zapadają się policzki oraz wargi.

Kiedy warto udać się do ortodonty?

Większość osób decyduje się na wizytę u ortodonty, kiedy zauważa widoczne niedoskonałości w swoim zgryzie. Jednak istotne jest zrozumienie, że najlepiej rozpocząć leczenie pod tym kątem już od dzieciństwa. Od 6. roku życia zaczynają pojawiać się u dziecka stałe zęby i to wtedy ortodonta będzie w stanie stwierdzić, czy jest konieczne dokonanie korekcji. W następnych latach być może pojawi się konieczność noszenia aparatu ruchomego. Dopiero ok. 14. rok życia to dobry moment, aby zacząć myśleć o założeniu aparatu na zęby, jeśli nie da się wyeliminować problemu w inny sposób.

Oczywiście nie ma żadnych przeszkód przed tym, aby zdecydować się na noszenie aparatu w dorosłym życiu. W końcu nie ma tutaj żadnych przeciwwskazań wiekowych. Trzeba zdawać sobie jedynie sprawę z tego, że cały proces wtedy trwa odrobinę dłużej, niż ma to miejsce u dziecka.

Najpopularniejsze rodzaje aparatów na zęby

Obecnie masz do wyboru wiele różnych aparatów, które są w stanie sprostać twoim konkretnym potrzebom. Każdy z nich będzie wyróżniać się odrobinę innym działaniem, jednak cel zawsze będzie ten sam — poprawa jakości uzębienia. Poniżej opisane zostaną najczęściej wybierane typy aparatów na zęby.

Aparaty ruchome

Wyróżniają się przede wszystkim tym, że można je wyciągać bez pomocy fachowca. Zaleca się, aby zakładać aparat ruchomy ok. 12-14 godzin w ciągu doby, np. jedynie w nocy. Najczęściej wskazuje się go jako dobre rozwiązanie dla dzieci, posiadających jeszcze mleczne zęby, ale nie tylko. Wyróżniają się tym, że są tańsze od tradycyjnych aparatów, jednak przynoszą korzyści jedynie wtedy, gdy aparat jest akurat w użytku.

Aparaty stałe

Główna zasada głosi, że aparaty tego typu zakładane są zawsze na stałe zęby i nosi się je przez całą dobę. Kiedy zdecydujesz się na założenie go, musisz wiedzieć, że leczenie będzie trwać min. 2 lata, choć wiele zależy od tego, jak duża i skomplikowana to wada. W trakcie leczenia konieczne bywa odbywanie wizyt kontrolnych raz na miesiąc lub maksymalnie co 6 tygodni.

Poza tym aparaty stałe mogą być wykonane z różnych tworzyw, dzięki czemu są bardzo spersonalizowane i pozwalają się wyróżnić. Większość osób wybiera się na egzemplarze metalowe (z niklu lub tytanu) bądź na porcelanowe. Aparaty metalowe są od wielu lat trendem wśród młodzieży, gdyż dają możliwość dobrania koloru ligatur, np. zielonych czy czerwonych. Z kolei modele porcelanowe czy też kryształowe są znacznie dyskretniejsze, a co za tym idzie również estetyczniejsze. Ze względu na to, że są prawie niewidoczne, to chętniej wybierają je dorośli. Innym rodzajem są jeszcze aparaty stałe lingwalne, przyklejane z tył zębów tak, aby nie było ich widać.

Jak działa aparat ortodontyczny? Sposób na proste zęby

Coraz więcej pacjentów stawia na noszenia aparatów ortodontycznych, ale nie każdy rozumie, jak one działają. Najważniejszym elementem każdego modelu jest łuk. Oprócz niego montuje się także specjalne elementy, mające za zadanie wpływanie na zęby, aby można było je odpowiednio przesunąć. Następnie poszczególne części łączy się zazwyczaj drobnym drucikiem. Wszystkie aparaty są indywidualnie dopasowane do konkretnej osoby, a dzieje się to poprzez wykonanie wcześniejszego odcisku szczęki.

Jeśli chodzi o samo działanie aparatu, to opiera się ono głównie na tym, że łuk wykonuje nacisk na zęby, co z kolei prowadzi do przemieszczania się ich w odpowiednie miejsca. To ortodonta musi dopasować tak aparat, aby cały proces odbywał się zgodnie z jego i twoimi oczekiwaniami. Oczywiście, aby to nastąpiła potrzeba więcej czasu, czasem nawet więcej niż 2 lata. Jednak bardzo często efekt przerasta jakiekolwiek oczekiwania.

W tym czasie dochodzi nie tylko do widocznej gołym okiem zmiany ułożenia zębów, ale także modyfikacji ulega tkanka kostna mieszcząca się w pobliżu zębodołów.

Kluczem do szybszego osiągnięcia zamierzonego rezultatu jest udanie się do dobrego ortodonty, który prawidłowo założy aparat. Niestety trzeba przygotować się do tego, że proces zakładania będzie trwać nawet ok. 1,5 godziny. W tym czasie zazwyczaj przyklejane są do zębów zamki oraz mocowany zostaje łuk. Nie musisz się obawiać, gdyż to całkowicie bezbolesny zabieg. Dyskomfort może pojawić się jednak później, ale za to po kilku dniach organizm się przyzwyczaja i znikają jakiekolwiek dolegliwości bólowe lub nadwrażliwość podczas gryzienia. Wtedy też trzeba zacząć po prostu przyzwyczajać się do codziennego funkcjonowania z aparatem. Nie można zapomnieć także o regularnych wizytach kontrolnych. Warto wiedzieć, że po nich również może wystąpić krótkotrwały dyskomfort lub nawet ból, jednak jest to kwestia całkowicie indywidualna i u niektórych znika bardzo szybko.

Po upływie wyznaczonego przez ortodontę czasu leczenia aparat zostaje ściągnięty. Często zaleca się wtedy założenie aparatu retencyjnego, który nie jest zbyt widoczny i mieści się na tylnych częściach przednich zębów. Dzięki takiemu rozwiązaniu zyskasz pewność, że zęby z powrotem się nie przemieszczą, co niestety niejednokrotnie ma miejsce tuż po ściągnięciu modelu stałego.

Jak działa aparat ruchomy?

Niemal każdy aparat ruchowy jest zbudowany z płyty akrylowej oraz ze specjalnie dopasowanego drutu. Każda płyta zawiera śruby oraz sprężyny, kształtujące łuk zębowy. Z kolei drut sprawia, że łuk można odpowiednio się dopasować, np. rozszerzyć. Model ruchomy został tak skonstruowany, aby druty miały kontakt z zębami oraz z wyrostkami zębodołowymi poprzez nagryzanie samego aparatu. Najistotniejsze jest w tym przypadku wyznaczenie optymalnego oddziaływania na zgryz. W tym celu często potrzebne bywa samodzielne regulowanie śruby znajdującej się w aparacie tak, aby przyczepność zębów zawsze była prawidłowa i co najważniejsze wypełniała w odpowiedni sposób swoje zadanie.

Mycie zębów w aparacie ortodontycznym

Prawidłowa higiena zawsze jest kluczem do tego, aby aparat ortodontyczny mógł działać odpowiednio i w ten sposób przyczyniał się do skrócenia czasu leczenia. W dodatku dbanie o czystość zębów sprawia, że nie musisz borykać się z wieloma problemami takimi jak kamień nazębny czy próchnica.

Dlatego nie należy ignorować mycia zębów podczas noszenia aparatu. Jednak potrzebne jest wtedy wykonanie pewnych czynności i wykorzystanie konkretnych przyborów. W szczególności dotyczy to osób posiadających aparat stały, którego przecież nie można wyciągnąć na czas mycia zębów. Jak zatem zachować higienę, nie zrobić sobie krzywdy, ale też nie uszkodzić aparatu?

Oto kilka zasad:

• zachowaj ostrożność i dokładność podczas mycia — pośpiech i niedbalstwo będą złym doradcą,
• myj zarówno zęby, jak i język oraz metalowe elementy aparatu,
• używaj najlepiej szczoteczkę ortodontyczną lub obrotową ze specjalnymi końcówkami,
• do zachowania higieny stosuj też nici dentystyczne oraz szczoteczki międzyzębowe,
• myj zęby po każdym posiłku,
• płucz zęby przeznaczonym do tego płynem.

Czy działanie aparatu ortodontycznego utrudnia jedzenie?

Najtrudniejsze zawsze są początki. Jednak kiedy już miną pierwsze tygodnie, posiadacz aparatu na zęby zaczyna zauważać, jak prawidłowo jeść i czego lepiej unikać.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem podczas spożywania posiłków będą miękkie produkty spożywcze lub takie, które można bez obaw podzielić. Z czasem jedzenie stanie się całkowicie naturalne, a ty wyrobisz w sobie odpowiednie nawyki, np. ostrożniejszego gryzienia z wykorzystaniem przednich zębów.

Aby nie zaburzać działania aparatu, zaleca się zrezygnować na czas leczenia z:

• picia coli,
• jedzenia twardych produktów, takich jak orzechy czy nawet czekolada,
• jedzenia żelek oraz innych produktów mających bardzo ciągnącą konsystencję,
• żucia gumy.

Wiele osób, które dopiero zastanawia się nad montowaniem aparatu, zastanawia się, jak on działa, jak przebiega cały proces i czy wiąże się z jakimiś ograniczeniami. Jednak w rzeczywistości wszystkie obawy mogą zostać bardzo szybko wyeliminowane, gdy udasz się do profesjonalnego i doświadczonego ortodonty. Tam też uzyskasz nie tylko odpowiedzi na trapiące cię pytania, ale też porady, jak funkcjonować z aparatem i nie wpływać negatywnie na jego działanie.